odpady, recykling, cyrkularność

Zarządzanie odpadami to ogromna odpowiedzialność dla szkół, z którą często trudno sobie poradzić, biorąc po uwagę szeroką gamę rodzajów odpadów, od żywności, przez opakowania, po papier i sprzęt piśmienniczy. Właściwe zarządzanie odpadami, recykling i usuwanie śmieci z terenu szkoły to część skutecznej strategii w zakresie odpadów, która może poprawić funkcjonowanie placówki na wielu poziomach. Przyjrzyjmy się, jakie korzyści można z niej uzyskać.

W Polsce szkoły, uczelnie i uniwersytety mają prawny obowiązek zapewnienia skutecznego systemu zarządzania odpadami, który ma na celu redukcję, ponowne wykorzystanie i recykling. Placówki edukacyjne są również głównym wzorem do naśladowania dla dzieci i odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu nawyków związanych z odpadami.

Wszelkie działania w zakresie gospodarki odpadami są regulowane przez wiele aktów prawnych, w tym:

  • Ustawa o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r.,
  • Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z dnia 13 września 1996 r.,
  • Ustawa z dnia 23 stycznia 2020 r o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw,
  • Rozporządzenie w sprawie Katalogu odpadów,
  • Rozporządzenie Ministra Klimatu z dnia 23 grudnia 2019 roku w sprawie rodzajów i ilości odpadów zwolnionych z prowadzenia ewidencji odpadów.

W temacie segregacji odpadów brak jest odgórnych wytycznych – każda gmina samodzielnie reguluje sposób segregacji, zależny od metody, którą wykorzystuje do przetwarzania odpadów.

Wytyczne UE o redukcji odpadów i założony % odzysku odpadów w przyszłości:

1. Ograniczenie składowania odpadów nadających się do recyklingu do 25% do 2025 roku.
2. Ograniczenie odpadów żywnościowych do 30% do 2025 roku.
3. Następujące minimalne cele w zakresie przygotowania do ponownego użycia i recyklingu zostaną osiągnięte w odniesieniu do następujących określonych materiałów zawartych w odpadach opakowaniowych:

– do 2025:

  • 60% tworzyw sztucznych;
  • 65% drewna;
  • 80% metali żelaznych;
  • 80% aluminium;
  • 80% szkła;
  • 90% papieru i tektury

– do 2030:

  • 80% drewna;
  • 90% metali żelaznych;
  • 90% aluminium;
  • 90% szkła.

4. Ograniczenie składowania odpadów nadających się do recyklingu do 20% do 2030 roku.

(źródło: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex%3A52014PC0397)

Umieszczenie większej liczby pojemników na terenie szkoły pomaga poradzić sobie z ciągłym wzrostem ilości odpadów, wyeliminować śmieci i skuteczniej radzić sobie z odpadami. Pojemniki te można następnie łatwo zebrać i zutylizować.

Poprzez sortowanie i recykling odpadów, przyczyniamy się do ochrony środowiska. Segregacja w szkołach i przedszkolach ma wiele zalet, m.in. zwiększa świadomość dzieci i wskazuje, w jaki sposób mogą się przyczynić do ochrony środowiska.

Aby segregacja stała się naturalna dla dzieci i młodzieży, musi być czynnością prostą i łatwą. Zwróć uwagę, jakie rodzaje śmieci wyrzucają dzieci i daj im możliwość sortowania do osobnych pojemników tak wielu śmieci, jak to możliwe. Sugerujemy umieszczenie pojemników do segregacji w różnych miejscach, takich jak szkolne klasy, hole czy stołówki. Pojemniki powinny również być dobrze oznaczone, aby ułatwić sortowanie poszczególnych rodzajów odpadów. Wykorzystaj etykiety, lub pojemniki w różnych kolorach. Łączone pojemniki do segregacji z przegrodami są również ciekawym, oszczędzającym miejsce rozwiązaniem.

Świetnym sposobem aby uczyć dzieci recyklingu i ochrony środowiska jest angażowanie ich w codziennym życiu poprzez zabawę.

  • Warsztaty recyklingowe. Praktyczne podstawy wyrabiania dobrych nawyków krok po kroku. Naucz dzieci konkretnych technik, na przykład poprawnego sortowania odpadów i ich przygotowania do dalszej obróbki lub robienia posiłków z przemyślanym zarządzaniem opakowaniami po produktach.
  • Ekologiczne konkursy i gry rywalizacyjne. Dla wielu uczniów najbardziej motywujące formy pracy. Wydajna segregacja odpadów w szkole i jak najmniejsza produkcja śmieci to świetne pomysły na rywalizację klas, konkursy na najciekawszy sposób wykorzystywania plastiku i tematyczne gry miejskie. Rzućcie wyzwanie innym szkołom lub instytucjom w regionie czy na świecie. Zadbaj o atrakcyjne nagrody, bo ciężka praca na rzecz środowiska z pewnością zasługuje na więcej niż satysfakcję.
  • Zielone pikniki, wspólne zakupy i przyrządzanie posiłków. Zabierając dzieci na wspólne zakupy, naucz je w praktyczny sposób, które produkty i marki warto faworyzować, a których nie wybierać, aby nie zwiększać ilości zbędnych odpadów. Z zakupionych produktów twórzcie pikniki i posiłki i wypracowujcie nawyki mądrego wykorzystywania odpadów lub nadpsutej żywności.
  • Zbiórka makulatury w szkole. To najprostszy sposób na recykling w szkole. Możesz zorganizować konkurs dla klas, roczników czy indywidualnych uczniów, a także zaprosić do tej formy działania mieszkańców miejscowości. Zbiórka makulatury w szkole wymaga jedynie wagi i rejestracji wyników uczniów, a rezultatem są uratowane drzewa i redukcja marnotrawstwa celulozy.
  • Prace w szkolnym ogródku i przy kompostowniku. Zorganizowanie szkolnego ogródka i kompostownika to sposób na spożytkowanie odpadów organicznych i wytworzenie ekologicznych warzyw i owoców, a tym samym zmniejszenie produkcji odpadów po kupnych produktach. Segregacja odpadów stanie się dzięki tym rozwiązaniom prostsza i bardziej widoczna.
  • Działalność analityczna. Część wysiłków szkoły w ramach programu recyklingu powinna skupiać się na monitorowaniu efektów zadań, do czego niezbędne są umiejętności analityczne. Zaangażuj miłośników matematyki w opracowanie skutecznych sposobów przydatnych w późniejszych audytach i podnoszeniu świadomości i motywacji uczniów w oparciu o prawdziwe dane. Zadbaj, aby wiedzę tę można było stosować szerzej i aby segregacja odpadów w szkole miała szansę zachęcić do działań recyklingowych również w innych miejscach — w końcu nic nie motywuje tak, jak wyrażone w liczbach korzyści.
  • Materiały ekologiczne w plastyce. Trudno o prostsze i bardziej obszerne możliwości zagospodarowania odpadów niż w ramach twórczości artystycznej. Promuj recyklingową sztukę jako uzupełnienie tradycyjnych technik artystycznych objętych programem nauczania plastyki. Niech uczniowie odkrywają artystyczne zastosowania plastiku czy metalu i produkują przedmioty z surowców wtórnych: odzież i biżuterię, ozdoby, sprzęty domowego użytku, zabawki, dekoracje świąteczne i inne. Organizuj konkursy na najciekawiej ozdobione kosze do segregacji w szkole z użyciem wyłącznie materiałów ekologicznych.