Zieleń przy szkołach pełni szczególną funkcję: kształtuje stosunek do przyrody, poczucie piękna i postawy ekologiczne młodych ludzi, prawidłowo zaplanowana może zaspokajać deficyt natury, tworzyć możliwości dla samorozwoju, sprzyjać aktywności ruchowej i społecznej, rozwijać przydatne umiejętności praktyczne. Dostęp do natury rozumiany jako możliwość obcowania z przyrodą, podglądania jej, obserwowania jej różnorodności i niezmienności procesów wpływa pozytywnie na zdrowie i samopoczucie człowieka, zaspokaja potrzebę bezpieczeństwa.

Dbałość o zieleń to ochrona starych drzew, nowe nasadzenia bazujące na odpowiednich siedliskowo gatunkach oraz unikanie gatunków ozdobnych obcego pochodzenia i eliminowanie gatunków inwazyjnych.

Atrakcyjna i bioróżnorodna zieleń w stabilnym i prawidłowo funkcjonującym mikroekosystemie zależna jest od owadów zapylających, odpowiedzialnych za zapylanie oraz stanowiących swego rodzaju naturalne środki ochrony roślin. Ważne, aby takie rośliny kwitły od wczesnej wiosny do późnej jesieni, zapewniając zapylaczom na terenie miejskim ciągły dostęp do pokarmu.

Wprowadzając nową zieleń bazującą wyłącznie na gatunkach rodzimych oraz odpowiednich siedliskowo, zapewniamy siedliska gniazdowe, miejsca odpoczynku oraz bazę pokarmową dla ptaków. Listę rekomendowanych do nasadzeń gatunków znajdziesz w poradniku ZIELONY POTENCJAŁ INWESTYCJI Obiekty przyjazne przyrodzie.

Pamiętaj, aby nie wprowadzać gatunków inwazyjnych (wykaz takich gatunków znajdziesz w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 września 2011 r. w sprawie wykazu gatunków inwazyjnych, których stosowanie nie jest dozwolone – Dz.U. 2011 nr 210 poz. 1260) oraz gatunków obcego pochodzenia.

Decyzją władz samorządowych w wielu miastach w Polsce, przy szkołach i przedszkolach powstały już setki łąk kwietnych, często w ramach budżetów obywatelskich. Większość z nich powstała, aby promować ideę ochrony bioróżnorodności, dodatkowo jednak mają za zadanie minimalizować negatywny wpływ zmian klimatycznych.

Rośliny tworzące łąki mają nawet 25 razy głębsze korzenie i lepszą zdolność wchłaniania wody niż trawnik. Zmniejszają powierzchniowy spływ wód opadowych, ograniczając tym samym ryzyko podtopień, co często obserwujemy na powierzchniach uszczelnionych.

Koszt utrzymania łąki kwietnej jest 10-krotnie niższy od kosztów utrzymania trawnika (dotyczy to podlewania, koszenia, zabiegów pielęgnacyjnych wykonywanych przez specjalistyczne firmy). Do założenia łąki kwietnej nie trzeba angażować ogrodnika, a wręcz można zaprosić uczniów.

Najprostszym rozwiązaniem jest zagospodarowanie fragmentu terenu na łąkę. Łąki tworzone przez kwiaty, rośliny miododajne lub na bazie roślin odpornych na suszę nie muszą zajmować dużych powierzchni. Przygotowanie terenu polega na przekopaniu ziemi i usunięciu trawy. Zalecanymi terminami siewu jest wiosna (marzec-maj) oraz późna jesień (listopad). Terminy letnie też są możliwe, o ile zapewnimy odpowiednią wilgotność podłoża. Wysianych nasion nie przykrywa się glebą, ale warto je przycisnąć do podłoża. Intensywność koszenia łąki związana jest z jej użytkowaniem. Jeśli zależy nam głównie na kwitnieniu – powinno się ją kosić tylko raz w roku na początku lata (w czerwcu lub lipcu).

Większość roślin łąkowych jest wieloletnia, co oznacza, że w kolejnych latach nie będzie potrzeby dosiewu. Nasiona części roślin można zbierać i przechowywać do ponownego wysiewu. Różne rodzaje dostępnych mieszanek dostępne są w sklepach ogrodniczych oraz w sprzedaży online.

Listę rekomendowanych gatunków rodzimych znajdziesz w poradniku ZIELONY POTENCJAŁ INWESTYCJI Obiekty przyjazne przyrodzie.

Ochrona bioróżnorodności skłania do odtwarzania i wspierania siedlisk i schronień zastępczych dla licznych gatunków zwierząt, np. gniazdujących w budynkach ptaków i nietoperzy, zapylaczy, miejsc do hibernacji i zimowania dla płazów i małych ssaków. Tracą one schronienia w wyniku prac termomodernizacyjnych lub remontowych, wycinki drzew i krzewów, zagospodarowywania nieużytków. Spadek liczebności odnotowywany w przypadku wielu gatunków zwierząt charakterystycznych dla terenów miejskich wymaga projektowania i tworzenia dla nich nowych miejsc bytowania.

Wiele spośród antropogenicznych zagrożeń odnosi się do określonych grup zwierząt: np. przeszklenia stanowią niewidoczne przeszkody dla ptaków, ciągi samochodowe są zagrożeniem dla migrujących płazów, a prace termomodernizacyjne zagrażają gniazdującym w stropodachach ptakom czy nietoperzom.

Planując prace remontowe i przystępując do nich, należy sprawdzić zasiedlenie budynku i w przypadku stwierdzenia obecności gniazd i siedlisk nietoperzy odpowiednio je zabezpieczyć. Podstawowe informacje i wskazówki znajdziesz tu:

• Ochrona ptaków podczas prac termomodernizacyjnych
• Ochrona ptaków i nietoperzy w trakcie prac remontowych
• Docieplanie budynków w zgodzie z zasadami ochrony przyrody

Zastępcze siedliska w postaci budek lęgowych dla ptaków, montowanych na obiekcie lub w bezpośrednim jego sąsiedztwie, to kompensata utraconych miejsc gniazdowych w wyniku prac remontowych lub termomodenizacyjnych.
Warto jednak bez względu na to tworzyć miejsca lęgowe dla gatunków gniazdujących w budynkach, które potrzebują naszego wsparcia z uwagi na ograniczoną liczbę miejsc gniazdowych na terenach miejskich. Do gatunków takich zaliczamy: jerzyka, wróbla, kawkę, pustułkę, niektóre gatunki sów.

Prostym i tanim rozwiązaniem pozwalającym na zapewnienie kryjówek przejściowych dla nietoperzy są budki typu Strattman, które można montować na drzewach lub elewacji budynków.

Biophilic design jest szczególnie ważny w miejscach pracy i nauki, gdzie spędzamy ogromną część naszego życia. Wpływając na zdrowie, poprawę samopoczucia i redukcję stresu, w mierzalny sposób zmniejsza się absencję oraz podnosi produktywność, wydajność i kreatywność. Włączenie natury do środowiska pracy i nauki jest solidną inwestycją w zdrowie fizyczne i psychiczne oraz poprawę zdolności poznawczych, mającą potwierdzenie w licznych badaniach naukowych.

Rekomendowane rozwiązania pomagające zastosować biophilic design w obiektach mogą być wprowadzone dzięki bezpośredniej i pośredniej obecności natury. Bezpośrednia obecność natury może być realizowana m.in. poprzez wizualny kontakt ze środowiskiem zewnętrznym, obecność naturalnej roślinności, wody, zapachy i odgłosy, odpowiednie światło. Pośrednia zaś poprzez biomorficzne imitacje, formy, wzory i faktury elementów wyposażenia wnętrz nawiązujące do świata przyrody.

Według raportu Human Spaces: The Global Impact of Biophilic Design in the Workplace, w organizacjach, które dostarczają inspirujących, zielonych i doświetlonych miejsc pracy, produktywność wzrasta o 15%. Projektowanie w oparciu o biophilic design pomaga w twórczym działaniu.

Biophilic design w architekturze i aranżacji wnętrz można wprowadzić na wiele różnych sposobów. Oto kilka z nich:

• wnętrza z dużymi oknami, które są źródłem naturalnego światła oraz pozwalają na przenikanie się wnętrza z otoczeniem zewnętrznym (najlepiej z ogrodem),
• otwarty układ wnętrza z przeszkleniami, które nie blokują dostępu do światła,
• zielone ściany i ogrody wertykalne,
• duża liczba roślin, najlepiej o właściwościach oczyszczających powietrze,
• wykorzystywanie naturalnych materiałów,
• motywy roślinne na tapetach, tkaninach, płytkach itp.,
• naturalna kolorystyka.